Blijven balanceren of balans vinden?
Ok, je bent ziek (geweest) en behoorlijk ook. Maar je wilt zo niet gezien of behandeld worden. Maar je merkt ook dat het allemaal niet meer zo vanzelfsprekend is en gaat. Je lijf, energie, balans, werk, communicatie; het kost je moeite. Je merkt dat je moeite hebt met dingen uit handen geven, want je wilt zelf de regie houden; zelf blijven sturen.
Gaat je dat lukken? Of blijf je balanceren? Ik geef je een aantal tips, om uit te proberen en over na te denken om weer balans te vinden.
Tip 1: Weet wat je ziekte inhoudt
Het klinkt misschien raar dat ik je vraag of je weet wat je ziekte inhoudt. Natuurlijk weet je dat. Maar weet je ook wat er gebeurt in je lichaam? Waar je bepaalde medicijnen voor slikt en wat ze met je doen? Welk doel je behandelingen hebben, naast vernietigen van de kankercellen en beter worden? Als je zelf weet wat er allemaal met je en binnen in je gebeurt, begrijp je beter waarom je je soms zo rot voelt en wat het voor gevolgen heeft voor je emotie, energie en gemoedstoestand. Dat dit niet jouw ‘slechte humeur’ is, maar een resultaat van de behandeling. Bijkomend voordeel is dat als je weet wat het inhoudt je het beter kan uitleggen aan je omgeving (als je dat wilt) en kan er meer begrip ontstaan.
Tip 2: Leer je lichaam kennen
Luister ook altijd goed naar je lijf. Ach, laten we dat nu eens even doen. Ga eens rustig ergens zitten. Doe je ogen dicht en let op je ademhaling. Hoe haal je adem? Snel, langzaam, via de buik of alleen met je borst. Wat je ook doet, ga er gewoon mee door. Je bent nu alleen even jezelf aan het observeren. Ga dan verder in je lijf voelen. Heb je het koud of juist warm? Heb je pijn, ben je moe of voel je je gespannen? (Heb je het door, stiekem zijn we een soort mindfulness oefening aan het doen…..). Waar heb je die pijn en hoe aanwezig is de pijn?
Wat en hoe zijn je gedachten? Vluchtig, overweldigend, negatief, positief, chaotisch? Het maakt ook niet uit, het is goed. En je weet het zijn maar gedachten, die glippen ook zo weer weg. Misschien merk je dat je nu juist meer ‘klachten’ ontdekt, maar dat komt omdat je er aandacht aangeeft. Het is goed dat ze ook even aandacht krijgen. Je leert zo ook sneller signalen op te pikken die je lijf je geven, bijvoorbeeld dat je het even rustiger aan moet doen. Probeer elke dag één of twee keer even rustig de tijd te nemen om naar je lijf en gedachten te luisteren.
Tip 3: Energie bijhouden
Vermoeidheid komt en gaat. Het overvalt je als een zware deken en je hebt voor je gevoel niets bijzonders gedaan. Houdt eens bij wat je écht doet op een dag. Welke activiteiten doe je bewust en onbewust op de automatische piloot? Schrijf alles op in combinatie met hoeveel tijd je eraan kwijt bent. Welke activiteit levert je energie op en wat vreet juist energie en hoe is daar de balans in? Ik laat dit regelmatig invullen tijdens coachtrajecten en men is altijd verrast van de hoeveelheid activiteiten die ze ongemerkt op een dag doen. Deze bewustwording helpt je om een betere energiebalans te ontwikkelen.
Ik heb een gratis energiedagboek voor je dat je daarvoor kan gebruiken. Je kan hem hieronder aanvragen.
Tip 4: Grenzen bepalen
Grenzen bepalen, ha wat is dat! Je bent al zo vaak over je grenzen gegaan dat je op je toppen van je kunnen en krachten zit. Je geeft je lijf en geest niet de ruimte en tijd om te herstellen. Nu je ziek bent is dit nog belangrijker en heb je zelfs meer tijd nodig.
Onderzoek voor jezelf wanneer het goed gaat, dit is jouw uitgangspunt. Je voelt weinig tot geen klachten, je bent uitgerust en hebt energie. Ga dan vanaf dat punt, voor een week, na bij welke activiteiten je meer klachten en minder energie krijgt. En hoeveel van die activiteiten je achter elkaar hebt. Voel ook bij jezelf of je blij wordt van deze activiteiten. Soms kan iets je veel kosten, maar heb je er wel veel plezier van. Je kunt het energiedagboek van hierboven daar ook goed bij gebruiken. Het is ook belangrijk om te ontdekken of je grenzen opgerekt worden door bepaalde mensen en/of situaties. Als je weet wanneer, hoe en door wie je grenzen zwaar opgerekt worden, kan je daar rekening mee houden en keuzes maken. Dit kan betekenen dat je soms even op de rem moet trappen en voor jezelf moet kiezen.
Tip 5: Inspanning en ontspanning
We hebben net al besproken dat grenzen bepalen en aangeven bij je zelf en je omgeving, je helpt bij herstel van je energiebalans.
Daarbij is het ook goed aandacht te geven aan de balans tussen inspanning en ontspanning. Waarbij inspanning ook ontspanning kan zijn; denk aan wandelen of even een wasje ophangen. Ontspanning is niet alleen uitrusten op de bank of in bed. Maar het gaat ook om de afleiding en zinnen te verzetten. Activiteiten en grenzen overschrijden kunnen intensief en stressvol zijn. Creatief bezig zijn kan heel ontspannend zijn, denk aan tekenen, puzzelen, tuinieren of lezen.
Inspanning hoeft niet altijd een activiteit te zijn. Inspanning kan ook ontstaan in je hoofd, omdat je zoveel denkt, bang bent, stress voelt, chaotisch gedachten hebt. Dit kan best overweldigend zijn en levert ook spanning op. In gesprek gaan met iemand om er over te praten kan heel goed helpen. Of schrijf het van je af. Dat zorgt meteen voor een geordende gedachtegang.
Slapen is ook een belangrijke vorm van ontspanning. Je lijf en geest herstellen zo van de dagelijkse indrukken, dus een goede nachtrust is erg belangrijk. Als je niet in slaap kan vallen of door kan slapen is dat best vervelend. Blijf toch in bed liggen en ga niet in de actie. Dan verander je zelf je natuurlijke slaapritme en dan wordt slapen nog meer een probleem. Trouwens een tukje (ongeveer half uurtje) zo nu en dan overdag kan heel verkwikkend zijn.
Ik wil nog wel even opmerken dat het voor ieder erg verschillend kan zijn wat inspanning en ontspanning is. Dus laat je niet verleiden dat de was ophangen ontspannend moet zijn, als je er een hekel aan hebt…..
Tip 6: Praat met elkaar
Wij zijn de hele dag door aan het communiceren met onze omgeving. Of we nu praten of niet. Onze lichaamstaal is soms heel helder naar de ander toe. Maar soms is het ook tegenstrijdig met wat we zeggen. We durven dan niet goed te zeggen wat we eigenlijk vinden of willen. Of we willen de ander niet kwetsen. De mens is ook geneigd te denken te weten wat een ander denkt en daar naar te handelen. Andersom verwachten we ook dat een ander weet wat wij denken. Beiden gedachten zijn beste arrogant, vind je niet? Maar dat kunnen wij dus niet; denken voor een ander.
Ga praten met elkaar, vertel wat er met je is, wat het met je doet, wat je nodig hebt en wat niet. Vraag ook naar de ander en wees dan ook echt geïnteresseerd. Stop met aannames maken wat alleen maar zorgt voor energieverlies en frustratie. Hoe lastig het soms ook is om eerlijk en duidelijk te zijn, uiteindelijk profiteren jullie er allebei van.
Tip 7: Je toekomstperspectief verandert
De ziekte kanker kan jouw toekomstperspectief veranderen. Soms heeft het alles op de kop gezet, soms gaat het om een bepaald ding in een van je levensgebieden. Je merkt dat je afscheid hebt moeten nemen van je leven zoals dit eerst was. Dit kan zijn door beperkingen in je functioneren, verlies van een deel van je zelf, verandering in jezelf beeld en identiteit. Misschien heb je te horen gekregen dat je niet oud gaat worden. Je bent aan het rouwen . Je vindt andere dingen belangrijker dan voorheen. Het is goed om daar stil bij te staan en te reflecteren op wat je nu belangrijk vindt. Je energie steek je zo in die dingen waar je nu geïnteresseerd in bent. Dus waar ga je voor? Wat zijn je levensdoelen? Een leuke oefening hierbij is een inspiratiebord maken. Wil dit wel eens doen onder mijn begeleiding (alleen of met anderen) kijk dan eens bij mijn workshop ‘samen maken, samen zijn’. Deze kan ik aanpassen aan jouw wensen, zoals ontdekken wat nu belangrijk is in jouw leven.
Tip 8: Werken of (nog even) niet
Het kan heel prettig zijn om te blijven werken. Werk is voor velen een onderdeel van de identiteit. Het werk maakt dat je je nuttig voelt en niet diegene die kanker heeft. Maar het moet natuurlijk ook kunnen; niet alleen door beperkingen maar ook qua energie op fysiek en emotioneel niveau. Soms kan je gewoon niet meer werken door de bijwerkingen, beperkingen of vermoeidheid. Het is heel belangrijk om goed naar je eigen lijf te blijven luisteren (tip 1 en 2) en je grenzen aan te geven (tip 4 en 5). Ga in gesprek met je leidinggevende en bedrijfsarts en maak een plan van aanpak met concrete afspraken.
In tip 7 heb ik het met je gehad over verandering in je toekomstperspectief en levensdoelen. Dit kan ook betrekking hebben op je werk. Vragen die in je op kunnen komen zijn; vind ik mijn werkzaamheden nog wel leuk, kan ik deze werkzaamheden nog wel aan. Ga ik nu echt doen waar mijn hart altijd al heeft gelegen? etc. Dit kan op dit moment nog niet een prioriteit bij je zijn en dat is goed. Alles op zijn tijd en in jouw tempo.
Tip 9: Blijf aan het stuur
Het zal een periode zijn met ups en downs. Het ene moment lijk je te huppelen en kan je de hele wereld aan. En even later stort je in en is je energieniveau helemaal leeg en je positieve gevoel verdwenen. Die terugvallen daar kan je niets aandoen, die mindere momenten hebben we allemaal. Maar door veerkracht op te bouwen, zodat je er sneller van opkrabbelt, dat kan je wel aanpakken. En weet elke keuze zorgt weer voor nieuwe keuzes met nieuwe mogelijkheden en variaties.
Het kan ook zijn dat je op dit moment nog het gevoel hebt dat je alleen nog maar aan het overleven bent en al deze tips nog ver van je af staan. Ik hoop dat je dan misschien één tip ter harte kan nemen en daar profijt van kan hebben.
De bovenstaande tips en informatie kunnen je helpen om een balans te vinden. Weet ook dat je het niet alleen hoeft te doen. Blijf communiceren, vraag hulp en wees daar concreet in. Las op tijd pauzes in en beheer je eigen grenzen. Zo blijf je zelf aan het stuur.
Heb je na het lezen van deze tips nog vragen aan mij of heb je een speciaal onderwerp waar je het met mij over wilt hebben? Neem dan contact met mij op via de laten we afspreek knop en dan maken wij een afspraak. Tot snel.