Hoe blijf je sterk tijdens tegenslagen?
Tegenslagen horen bij het leven. Of het nu gaat om fysieke klachten zoals een slepende blessure of overgangsproblemen, een ingrijpende levensverandering, of gewoon een reeks ‘meh-dagen’: het kan voelen alsof het tegenzit. Hoe ga je hier effectief mee om, zonder jezelf te verliezen? In deze blog deel ik inzichten en praktische tips om veerkracht op te bouwen en sterker uit te uitdagingen te komen.
Accepteer dat tegenslagen erbij horen
Het is menselijk om weerstand te voelen tegen situaties die we niet zelf kiezen. Maar vaak helpt acceptatie om ruimte te creëren voor oplossingen. Het kan moeilijk zijn om te erkennen dat een situatie is zoals die is, zeker als je je machteloos voelt. Maar accepteren betekent niet dat je opgeeft of erin berust. Het betekent dat je stopt met vechten tegen wat niet te veranderen is, zodat je de energie kunt richten op wat je wél kunt doen. Bijvoorbeeld: als je blessure hebt, accepteer dan dat je niet alles kunt doen wat je wilt, maar kijk naar alternatieven die je lichaam wél ondersteunen.
Ik geef je nog een voorbeeld:
Je hebt last van overgangsklachten, zoals vermoeidheid of stemmingswisselingen. Natuurlijk wil je dit oplossen, maar het helpt om eerst te accepteren dat deze klachten er op dit moment zijn. Door niet tegen jezelf te vechten, kun je gericht nadenken over oplossingen, zoals aanpassingen in je leefstijl of het inschakelen van een professional.
“Ik kan niet veranderen dat ik mij moe voel, maar ik kan wel proberen een half uurtje te wandelen om mijn energielevel te verhogen.”
Praktische Tip: Stel jezelf de vraag: "Wat ligt binnen mijn controle en wat niet?" Focus vervolgens op datgene waar je invloed op hebt. Dit helpt je om concreet vooruit te kijken in plaats van vast te blijven zitten in frustratie.
Herken je eigen veerkracht
Vaak zijn we sterker dan we denken, maar dat zien we pas achteraf. Door stil te staan bij eerder overwonnen obstakels, kun je jezelf eraan herinneren dat je ook deze uitdaging aankunt.
Denk aan die keer dat je het zwaar had, bijvoorbeeld na een ingrijpende gebeurtenis zoals een scheiding, ontslag, of het verlies van een dierbare. Hoe heb je jezelf toen overeind gehouden? Misschien sprak je dagelijks met een vriendin, begon je een nieuwe hobby, of liet je jezelf huilen als dat nodig was.
“Je hebt al eerder moeilijke situaties doorstaan. Wat werkte toen voor je? Dat is je kracht!”
Versterkende veerkracht oefening: Denk aan een moment waarop je een moeilijke situatie hebt overwonnen. Wat heeft jou toen geholpen? Hoe kun je dat toepassen op dit moment?
Zoek steun, maar kies zorgvuldig
Wanneer je met tegenslagen te maken hebt, kan het helpen om je verhaal te delen. Praten lucht op en kan je een nieuwe kijk op de situatie geven. Maar let op: niet iedereen is de juiste persoon om je hierin te ondersteunen. Sommige mensen bieden vooral ongevraagd advies of benadrukken negatieve kanten, wat je gevoel van machteloosheid kan versterken. Kies daarom voor iemand die écht luistert, je energie geeft, en je aanmoedigt om verder te gaan.
Voorbeeld:
Stel, je kinderen zijn net uit huis gegaan en je merkt dat het je zwaarder valt dan verwacht. Het huis voelt leeg aan, je mist je dagelijkse routine, en het gevoel van ‘voor wie doe ik het allemaal nog?’ bekruipt je. Een goede vriendin die hetzelfde heeft meegemaakt, kan je laten inzien dat dit gevoel tijdelijk is en je helpen ontdekken wat je nieuwe balans kan zijn. Ze kan bijvoorbeeld zeggen: “Ik herken dat gevoel zo! Maar het gaf me ook ruimte om nieuwe dingen te proberen. Wat zou jij nu graag willen doen, voor jezelf?” Een minder helpende reactie zou kunnen zijn: “Ach, stel je niet aan, het is juist lekker rustig zonder kinderen,” Deze reactie kan je nog somberder maken en minder begrepen laten voelen.
Hoe herken je de juiste steun?
- De luisteraar: Iemand die zonder oordeel naar je luistert.
- De versterker: Deze persoon herinnert je aan wat je al hebt overwonnen.
- De realist: Iemand die je een zachte reality check geeft zonder je af te breken.
Praktische tip: Voel je dat je steun nodig hebt, maar weet je niet bij wie je terecht kunt? Schrijf een lijstje met drie mensen die je vertrouwt. Kies de persoon van wie je denkt dat hij of zij het meest openstaat om je echt te horen. Dat kan een vriendin, coach, collega, of familielid zijn. Plan bewust een gesprek met die persoon.
Kleine stappen, grote vooruitgang
Wanneer een tegenslag overweldigend lijkt, is het belangrijk om niet alles tegelijk te willen aanpakken. Het zetten van kleine, haalbare stappen kan je helpen weer grip te krijgen.
Stress en overweldiging ontstaan vaak wanneer alles tegelijk op je afkomt. Je hoofd lijkt overvol en je hebt het gevoel dat je vastloopt. Het helpt om te beseffen dat je niet alles tegelijk hoeft op te lossen. Door je aandacht te richten op kleine, haalbare stappen, geef je jezelf weer grip en overzicht.
Jij hebt de keuze om jouw aanpak te bepalen. Misschien kun je niet alles controleren, maar jij beslist wél welke stap je als eerste zet. Dat kan iets eenvoudigs zijn, zoals even een glas water drinken of een rustige wandeling maken. Kleine acties geven niet alleen voldoening, maar ook energie om door te gaan.
Voorbeeld: Als je je overweldigd voelt door een groot project op je werk of een stapel huishoudelijke taken, kies dan bewust één ding dat je vandaag doet. Focus daarop, en laat de rest even los. Succes met deze ene stap zorgt dat je morgen met nieuwe energie verder kunt.
Praktische tips om klein te beginnen: Bij stress: Adem vijf keer bewust diep in en uit, en geef jezelf één minuut rust voordat je weer doorgaat. Bij lichamelijke klachten: Probeer één zachte bewegingsoefening (zoals een roll-down vanuit pilates) om je lichaam te activeren. Bij overweldiging: Zet één taak op je lijstje in plaats van tien en vier dat als je deze voltooid hebt.

Succesverhaal: Kleine stappen met grote impact
Eén van mijn cliënten; Marijke, voelde zich vastzitten na een periode van veel tegenslagen. Hierdoor kreeg zij haar huishouden niet op orde en waren de ochtenden en avonden chaotisch. Zeker als zij naar het werk moest en weer thuis kwam. We zijn klein begonnen: ze schreef iedere avond drie dingen op waar ze de dag erna mee aan de slag wilde. Iedere taak splitste ze op in kleine stapjes. Ze voelde zich net een klein kind. Maar na een paar weken voelde ze zich optimistischer, want het lukte haar om orde in de chaos te krijgen en kreeg ze meer energie om andere uitdagingen aan te pakken. "Soms lijkt het zo simpel, maar kleine stapjes maken écht een groot verschil," zei ze later.
Investeer in jezelf
Tijd maken voor wat jou energie geeft, hoe klein ook, kan een wereld van verschil maken. Denk aan beweging, muziek luisteren, schrijven, of creatief bezig zijn. Deze investering in jezelf tijd noem ik me-time. Je hebt mij er zeker vaker over gehoord. Dit is bij mij heilig. Mijn me-time bestaat uit rust nemen, boek lezen, wandelen, gewoon niets doen. Maar me-time is ook sporten of uiteten met een vriendin. Me-time hoeft niet alleen om jezelf te gaan, zolang je er maar energie van krijgt.
Jezelf op de eerste plaats zetten voelt soms egoïstisch, maar het is juist essentieel om goed voor anderen te kunnen zorgen. Tijd nemen voor wat jou energie geeft – of dat nu sporten, een wandeling, creativiteit of ontspanning is – zorgt ervoor dat je beter met uitdagingen kunt omgaan. Denk aan het aanvullen van je eigen reserves: pas als jouw batterij vol is, kun je kracht en steun bieden aan anderen. Door te investeren in je fysieke en mentale welzijn, geef je jezelf niet alleen meer balans vandaag, maar ook een sterker fundament voor de toekomst.
Conclusie:
Tegenslagen zijn misschien onvermijdelijk, maar hoe je ermee omgaat, bepaal je zelf. Door te accepteren, je kracht te herkennen, steun te zoeken, en kleine stappen te zetten, kun je sterker uit moeilijke periodes komen. Gun jezelf de tijd en wees niet bang om hulp te vragen als je dat nodig hebt. Jij bent veerkrachtiger dan je denkt!

Veerkracht volgens de positieve psychologie
Volgens de positieve psychologie is veerkracht het vermogen om je aan te passen en te herstellen na tegenslagen, stress of moeilijke situaties, terwijl je toch een zekere mate van stabiliteit en welzijn behoudt. Het gaat niet alleen om “terugveren” naar de oude situatie, maar vaak om sterker en wijzer uit uitdagingen komen.
Kernpunten van veerkracht in de positieve psychologie:
Flexibiliteit: Je kunt flexibel omgaan met veranderingen, tegenslagen en onverwachte uitdagingen. Je staat open voor nieuwe mogelijkheden en oplossingen.
Optimisme: Veerkrachtige mensen zien uitdagingen als tijdelijk en hanteerbaar. Ze focussen op wat ze wel kunnen doen, in plaats van te blijven hangen in wat niet kan.
Zelfbewustzijn: Weten hoe je omgaat met stress, welke strategieën je kunt inzetten, en wanneer je steun nodig hebt, helpt bij het effectief navigeren door moeilijke periodes.
Zingeving: Mensen met veerkracht zien vaak een grotere betekenis in wat ze meemaken, ook al is de situatie moeilijk. Ze richten zich op persoonlijke groei en wat ze uit de ervaring kunnen leren.
Sociale steun: Het bouwen en gebruiken van een sterk sociaal netwerk is een belangrijke factor in veerkracht. Het maakt dat je niet alles alleen hoeft te dragen.
Praktisch:
Veerkracht is geen vaste eigenschap; het is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen. Denk bijvoorbeeld aan:
- Positieve relaties koesteren.
- Bewust pauzes nemen en zelfzorg en zelfliefde op nummer 1 zetten.
- Realistische doelen stellen en stap voor stap werken aan wat binnen je controle ligt.
bronnen: Handboek positieve psychologie (Ernst Bohlmeijer et all.), Positieve psycholgie, de toepassingen (Frederike Bannink)